โรคแพ้นมวัว คือ โรคที่ร่างกายสร้างภูมิต้านทานอย่างผิดปกติ ต่อต้านโปรตีนที่มีอยู่ในนมวัว โรคนี้เกิดได้กับคนทุกวัย แต่มักจะพบบ่อยในเด็กทารกในช่วงสองขวบปีแรก โดยเฉพาะเด็กทารกที่ไม่ได้กินนมแม่ แต่มากินนมผสมซึ่งมีส่วนประกอบของนมวัว โดยจะเกิดอาการต่าง ๆ ตามมา ตั้งแต่อาการที่รุนแรงถึงแก่ชีวิต เช่น หอบหืดหรือแพ้รุนแรง ไปจนถึงอาการที่ไม่รุนแรงหรือชัดเจน เช่น ผื่นภูมิแพ้ ปวดท้อง ท้องเสีย
เมื่อคุณลูกแพ้นมวัว
พญ.ภาสุรี แสงศุภวานิช กุมารแพทย์ผู้เชี่ยวชาญ คณะแพทย์ศาสตร์มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เปิดเผยว่า จากสถิติเด็กไทยเกิดปีละประมาณ 8 แสนคนต่อปี การเลี้ยงลูกด้วยนมแม่ตั้งแต่แรกเกิดจนถึง 6 เดือน เพียงร้อยละประมาณ 20 % เพราะฉะนั้นจะมีเด็กที่ถูกเลี้ยงด้วยนมวัวประมาณ 6 แสนคน และมีเด็กแพ้นมวัวสูงถึงปีละ 20,000 ราย โรคแพ้โปรตีนนมวัวนี้ ถือเป็นโรคที่วินิจฉัยได้ยากมาก บางรายพอได้รับนมวัวปุ๊บก็มีอาการทันที เช่น มีผื่นแดงขึ้นบริเวณผิวหน้า แขน ขา ลำตัว ปากเจ่อบวม ขณะที่บางรายช่วงแรกที่ดื่มนมวัวจะยังไม่แสดงอาการใด ๆ ออกมา แต่พอดื่มไปสักพัก 2-3 เดือน ก็จะมีอาการเป็นหวัดเรื้อรัง ท้องเสีย อาเจียน ถ่ายมีเลือดปน หายใจขัด คัดจมูก หลับไม่สนิท ผื่นแพ้ ซึ่งส่วนใหญ่เข้าใจว่าเป็นโรคธรรมดาในเด็ก ก็เลยยิ่งทำให้เด็กเจ็บป่วยโดยไม่จำเป็น และไม่รู้สาเหตุที่แท้จริง ที่สำคัญคือ การแพ้โปรตีนนมวัวในวัยทารกเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญของการเป็นโรคหืดเมื่อเด็กโตขึ้นได้
อาการที่แสดงว่าเด็กแพ้นมวัวมีได้ทุกระบบ แต่ที่พบบ่อย คือ
- อาการทางระบบทางเดินอาหาร เช่น ท้องเสีย อาจอุจจาระเป็นมูก ปนเลือด อาเจียน ปวดท้อง ซึ่งเด็กแสดงอาการโดยการร้องกวนหรือร้องแบบโคลิก หรือเด็กดูดนมแล้วร้องซึ่งคุณแม่อาจคิดว่าเด็กไม่อิ่มนม
- อาการทางระบบทางเดินหายใจ เช่น นํ้ามูกไหล ไอ บางครั้งมีอาการหอบ ฟังเสียงปอดได้เสียงวี๊ด
- อาการทางผิวหนัง เช่น ผื่นแดง หรือผื่นลมพิษ
- อาการทางระบบประสาท เช่น ร้องกวน หรือ ชักเกร็ง
วิธีที่ดีที่สุด คือ หลีกเลี่ยงการกินนมวัว หรืออาหารอื่นที่มีนํ้านมวัวผสม เช่น ช็อกโกแลต เด็กเล็กที่กินนมเป็นอาหารหลักควรให้นมแม่ หรือนํ้านมที่ทำจากถั่ว บางรายอาจต้องใช้ยารักษาเฉพาะอาการที่เกิดขึ้น และอาจจะใช้ยาในการป้องกันได้ ดังนั้นจะเห็นได้ว่า ถ้าลูกกินนมแม่ตั้งแต่แรกเกิดอย่างเดียวจนถึง 4 – 6 เดือน และแม่ก็ควรงดอาหารที่อาจจะก่อให้เกิดการแพ้ในช่วงที่ให้นมลูก ตลอดจนการเริ่มอาหารเสริมแก่ลูกเมื่ออายุ 6 เดือนขึ้นไป จะเป็นการช่วยให้ลูกแพ้นมวัวได้น้อยลง