ไขข้อข้องใจ “ไขทารกแรกเกิด” มีดีหรือไม่

ไขทารกแรกเกิดมีดีหรือไม่

ตั้งแต่คลอดออกมาจากท้องของคุณแม่ ทารกน้อยมีไขทารกแรกเกิดปกคลุมตัวมาด้วยกันทั้งสิ้น แต่จะมีมากมีน้อยไม่เท่ากัน ด้วยปัจจัยต่าง ๆ ในช่วงตั้งครรภ์ ว่าแต่ไขทารกแรกเกิดนั้นมีดีหรือไม่ ทำไมผู้ใหญ่ชอบบอกให้แม่ท้องดื่มน้ำมะพร้าวจะได้ช่วยล้างไข สรุปแล้วไขทารกแรกเกิดนั้นมีดีหรือไม่ มาไขข้อข้องใจกันค่ะ

ไขทารกแรกเกิดคืออะไร

ไข vernix caseosa คือไขมันที่ปกคลุมร่างกายของทารกแรกเกิด ซึ่งจะถูกสร้างตั้งแต่ทารกอยู่ในครรภ์ประมาณเดือนที่ 8-9 สร้างจากต่อมไขมันและมีส่วนประกอบ คือ สารที่ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ขี้ผึ้ง ไตรกลีเซอไรด์ และคอเลสเตอรอล ทำหน้าที่ป้องกันการสูญเสียน้ำ ช่วยปรับอุณหภูมิและเป็นระบบภูมิคุ้มกันที่ช่วยปกป้องผิวร่างกายจากจากเชื้อโรค สิ่งแปลกปลอมในช่วงแรกคลอด

การดูแลไขทารกแรกเกิดหลังคลอด

ตามปกติเมื่อคุณแม่คลอดทารกออกมาแล้ว พยาบาลที่อยู่ภายในห้องคลอดจะเป็นผู้ทำความสะอาดตัวของทารก ซึ่งมีทฤษฎีบางทฤษฎีบอกว่าไม่ควรล้างไขทารกแรกเกิด เพราะไขทารกแรกเกิดนี้มีส่วนสำคัญในการช่วยปกป้องผิวของร่างกายจากเชื้อโรค

Laurie MacLeod พยาบาลผดุงครรภ์แห่ง the Ohio State University Wexner Medical Center กล่าวว่า "ไขที่ห่อหุ้มร่างกายทารกนั้นไม่จำเป็นต้องชำระล้างออกในทันที เพราะมันทำหน้าที่สร้างภูมิคุ้มกันให้กับทารกแรกคลอด และยังช่วยสร้างความชุ่มชื้นให้กับผิวทารกเป็นอย่างดีคุณพ่อคุณแม่สามารถชำระล้างไขทารกแรกเกิดเหล่านี้ออกได้ในภายหลัง"

หน้าที่และความสำคัญของไขทารกแรกเกิด (vernix caseosa)

1. Vernix caseosa เป็นไขมันที่ปกคลุมร่างกาย ทารกแรกเกิด สร้างจากต่อมไขมันและมีส่วนประกอบ คือ สารที่ให้ความชุ่มชื้นแก่ผิว ขี้ผึ้ง ไตรกลีเซอไรด์ และคอเลสเตอรอล

2. มีหน้าที่ปกป้องผิวหนังแรกเกิดของทารกทั้งที่คลอดจากคุณแม่ทั้งทางช่องคลอดและการผ่าท้องคลอด

3. ทารกที่คลอดครบกำหนดตามปกติ ร่างกายจะผลิตไขในปริมาณที่พอดีที่จะปกป้องผิวหนัง เวอร์นิกซ์ยังทำหน้าที่คล้าย ๆ กับฉนวนปกป้อง เพื่อเตรียมรับการเปลี่ยนแปลงจากอุณหภูมิที่อบอุ่นในมดลูก สู่โลกภายนอกที่เย็นกว่าในมดลูกของแม่ ส่วนในทารกที่คลอดก่อนกำหนดจะมีปริมาณที่น้อยกว่า

4. การมี Vernix cereosa หรือไขทารกแรกเกิดปกคลุมผิวหนัง จะช่วยป้องกันการสูญเสียความร้อน ป้องกันการระเหยของน้ำออกทางผิวหนัง และยังมีสารที่ช่วยยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อจุลินทรีย์

5. บริเวณผิวของทารกนอกจากมีไขทารกแรกเกิดแล้ว ยังมีเลือด ขี้เทา และเซลล์ต่าง ๆ ที่ตายแล้ว โดยปกติเราจะเช็ดไขและทำความสะอาดทารกบริเวณตัวทารกออกหลังคลอด แต่มีการวิจัยบางชนิดที่สนับสนุนว่า ไขมันช่วยปกป้องผิวหนังในทารกที่คลอดก่อนกำหนด และไม่จำเป็นต้องเช็ดออกทันที

6. ดังนั้น คุณพ่อคุณแม่ไม่จำเป็นต้องรีบเช็ดล้างไขทารกแรกเกิดที่ติดตัวลูกออกไป เพราะมันจะหลุดลอกออกไปเองภายใน 2-3 วัน จากนั้นลูกน้อยจะค่อย ๆ สร้างภูมิคุ้มกันขึ้นมาแทนที่ในเวลาไม่นาน การไปถูไขแรง ๆ เพื่อให้ไขทารกแรกเกิดนี้หลุดอาจจะทำให้ผิวบอบบางของลูกเป็นแผลได้

7. กรณีไขติดที่ศีรษะของทารก หลังจากที่ไขทารกแรกเกิดหลุดออกหมดแล้ว แต่ไขยังมีติดที่ศีรษะ มีวิธีทำความสะอาดมาแนะนำค่ะ คุณแม่ลองใช้น้ำมันมะกอกหรือเบบี้ออยล์นวดศีรษะของทารก โดยเฉพาะตรงที่เป็นคราบ ทิ้งเอาไว้ประมาณ 3-4 ชั่วโมง ให้น้ำมันซึมเข้าไปในสะเก็ดแห้งๆ แข็งๆ ให้นุ่ม แล้วจึงเอาลูกไปสระผม ค่อยๆ บรรจงถูเบาๆ นะคะ เพื่อให้คราบหลุดออก ที่สำคัญคือ คุณแม่อย่าเอามือไปแกะเกาเด็ดขาดเพราะจะทำให้ทารกน้อยเป็นแผลได้

คำตอบคือ ในทางการแพทย์น้ำมะพร้าวไม่มีประสิทธิภาพใด ๆ ที่เกี่ยวข้องกับเรื่องล้างไขทารกแรกเกิดเลย ซึ่งได้ทราบแล้วนะคะว่า ประโยชน์ของไขทารกแรกเกิดนั้นสร้างขึ้นปกคลุมผิวหนัง เพื่อสร้างความอบอุ่นให้ร่างกายและป้องกันผิวตั้งแต่อายุครรภ์ได้ประมาณ 5 เดือน และจะมีมากขึ้น ตามอายุครรภ์ เด็กที่มีไขเกาะมาก จริง ๆ แล้วถือว่าเป็นเด็กที่สมบูรณ์ คือ อยู่ในครรภ์นานจนครบกำหนด จึงมีไขติดเกาะหนา เป็นเรื่องดี ส่วนที่ตัวแดง ๆ ออกมา นั่นอาจหมายถึงคลอดก่อนกำหนด เลยมีไขตามร่างกายน้อย

แต่อย่างไรก็ตาม ไม่ได้ห้ามคนท้องดื่มน้ำมะพร้าวนะคะ สามารถดื่มได้บ้าง แต่ต้องควบคุมไม่ให้มากเกินไป เว้นแต่ผู้ที่มีอาการเบาหวานมากต้องงดค่ะ ในน้ำมะพร้าวก็มีเกลือแร่และน้ำตาลที่เป็นประโยชน์ หากดื่มแต่พอดี ก็ทำให้ร่างกายสดชื่น และมีสุขภาพดี

สรุปได้ว่า หากต้องการดื่มน้ำมะพร้าวเพื่อล้างไขทารกแรกเกิด ซึ่งไม่มีข้อเท็จจริงที่พิสูจน์ได้ทางการแพทย์ สำหรับผิวขาว ผิวคล้ำ หลัก ๆ แล้วเป็นเรื่องของกรรมพันธุ์ค่ะ เพียงแต่การรับประทานอาหารหรือดื่มน้ำมะพร้าวจะช่วยบำรุงสุขภาพของคุณแม่และทารกในครรภ์เท่านั้น

ได้ทราบถึงประโยชน์ของไขทารกแล้วนะคะว่ามีประโยชน์ในการปกป้องผิวทารกแรกเกิด รวมไปถึงข้อเท็จจริงเกี่ยวกับการดื่มน้ำมะพร้าวว่าไม่สามารถช่วยล้างไขทารกได้ แต่การดื่มน้ำมะพร้าวคุณแม่และทารกจะได้รับวิตามินที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมากกว่าค่ะ

ร่วมบอกเล่าและแชร์ประสบการณ์ในช่วงตั้งครรภ์ คลอดบุตร รวมถึงการเลี้ยงดูทารกน้อย เพื่อเป็นประโยชน์ต่อครอบครัวอื่น ๆ กันนะคะ หากมีคำถามหรือข้อสงสัย ทางทีมงานจะหาคำตอบมาให้คุณ