อาการแขนบวมหลังฉีดวัคซีนเกิดจากสาเหตุใด ได้บ้าง?

อาการแขนบวมหลังฉีดวัคซีน อาจเกิดจากปฏิกริยาการแพ้เฉพาะที่แบบเฉียบพลัน คือมีอาการปวด บวม แดง ร้อน หลังฉีดในเวลา ไม่เกิน 1-3 ชั่วโมง หรือ เกิดปฏิกริยาการแพ้เฉพาะที่แบบเกิดช้า ซึ่งจะมีอาการปวด บวม แดง ร้อน หลังฉีดวัคซีนในเวลา 4-12 ชั่วโมง และมีอาการมากที่สุด ประมาณ 24 ชั่วโมงหลังฉีดได้

ซึ่งในกรณีของน้องลูกตาล มีอาการชัดเจน หลังจากฉีดวัคซีน 1 วัน จึงน่าจะเป็นปฏิกริยาแบบเกิดช้ามากกว่าค่ะ ซึ่งปฏิกริยาแบบนี้เรียกว่า "Arthus reaction" เป็น ปฏิกิริยารุนแรงเฉพาะที่ เกิดขึ้นตรงบริเวณที่ฉีดวัคซีนนั่นเอง

บทความแนะนำ รับมืออย่างไร เมื่อลูกน้อยแพ้วัคซีน

Arthus reaction เกิดจากอะไร?

Arthus reaction เป็นปฏิกิริยาการแพ้ชนิดหนึ่ง แสดงอาการตรงบริเวณที่ฉีด อาการดูค่อนข้างรุนแรงเฉพาะที่ คือ มีอาการบวมมาก แดง ร้อน ปวด หลังฉีดวัคซีนในเวลา 4-12 ชั่วโมง เกิดจากการจับตัวกันของภูมิคุ้มกันของร่างกาย(antibody) ที่เกิดจากการได้รับวัคซีนนั้นมาในอดีต กับ โปรตีนของวัคซีน ที่เป็นเสมือนสารก่อภูมิต้านทาน (antigen) กลายเป็น สารประกอบเชิงซ้อนทางอิมมูน (immune complex) ไปเกาะยังผนังของเส้นเลือด และเกิดปฏิกริยาการอักเสบขึ้น มีการทำลายเส้นเลือด และเนื้อเยื่อบริเวณรอบๆ มีเซลล์อักเสบมากมาย จึงเกิดอาการบวมแดงอยู่ได้นานหลายวัน

วัคซีนที่ทำให้เกิด arthus reaction ได้บ่อย คืออะไร?

วัคซีนที่มีรายงานว่า ทำให้เกิดปฏิกริยานี้ได้บ่อย คือ วัคซีนป้องกันโรค คอตีบ และบาดทะยัก ในผู้ที่ได้รับวัคซีนประเภทนี้หลายครั้งไม่ว่าเด็กหรือผู้ใหญ่ จะมีปฏิกริยาปวดบวมแดงได้มากกว่าปกติ ซึ่งเป็นสิ่งที่บ่งชี้ว่ามีภูมิคุ้มกันสูงมากๆ แล้ว

การรักษา arthus reaction ทำได้อย่างไร?

อาการแพ้เฉพาะที่แบบนี้ แม้จะดูน่ากลัว เพราะบวมแดงมากและนาน แต่ก็ไม่ได้เป็นอันตรายร้ายแรง ถึงแก่ชีวิต แบบการแพ้รุนแรง และมักจะหายได้เอง ภายในเวลา 3-5 วัน แต่หากอาการดูหายช้า หรือมีปวด บวม มาก จนไม่สามารถทำกิจวัตรประจำวัน หรือไปโรงเรียนได้ตามปกติ คุณพ่อคุณแม่สามารถให้ลูกทานยาแก้ปวด เช่น พาราเซตามอล ถ้ามีอาการคันมาก ก็อาจทานยาแก้แพ้ แต่หากมีอาการมากจนดูรุนแรง ลองไปปรึกษาคุณหมอดูนะคะ

คุณหมออาจให้การรักษาเพิ่มเติมด้วย ยาทานต้านอักเสบชนิดไม่ใช่สเตียรอยด์ และยาทากลุ่มสเตียรอยด์ เพิ่มขึ้นมา เพื่อช่วยลดอาการปวด แดง ร้อน ร่วมด้วยค่ะ