ลูกไม่อยากไปโรงเรียน ลูกไม่ยอมไปโรงเรียน

เด็กอนุบาล – ป.1-2

ระยะเปิดเทอมใหม่ๆ นี้มีคำถามเรื่องลูกร้องไห้งอแงไม่อยากไปโรงเรียนเข้ามาหลายคำถาม ซึ่งพ่อแม่ไม่รู้ว่าจะช่วยลูกแก้ปัญหาอย่างไรดี บางคำถามก็มาจากตัวเด็กเองว่ามีอาการรู้สึกไม่สบายใจเวลาอยู่ที่โรงเรียน จนไม่อยากไปโรงเรียน (เด็กโตหน่อยแล้ว) โดยที่ตนเองก็ไม่อยากจะเป็นเช่นนั้น และก็รู้สึกเสียใจที่ทำให้ทุกคนในบ้านเครียดกันไปหมด จึงขอถือโอกาสนี้อธิบายให้พ่อแม่เข้าใจว่าสาเหตุเกิดจากอะไรได้บ้าง และพ่อแม่จะช่วยลูกได้อย่างไร เพื่อจะได้เข้าใจง่ายๆ จึงขอแบ่งเป็นกลุ่มเด็กเล็กและเด็กโตครับ เพราะสาเหตุและวิธีการช่วยเหลือก็จะแตกต่างกันไปตามวัย

เด็กที่เพิ่งเข้าเรียนชั้นอนุบาล คือ อายุประมาณ 3 ขวบ ตามปกติเด็กวัยนี้จะยังมีความกังวลเวลาที่ต้องแยกจากพ่อแม่อยู่บ้าง อาจจะร้องไห้งอแงไม่อยากไปโรงเรียนในระยะแรกสัก 2-3 สัปดาห์ พ่อแม่ยังไม่ต้องกังวลอะไรมากนัก รอให้ลูกปรับตัวสักหน่อย ส่วนใหญ่ก็จะดีขึ้นเองครับ สิ่งที่พ่อแม่ต้องทำก็คือต้องมีจิตใจมั่นคงและมีความมั่นใจในตัวลูก ไม่พลอยกังวลตามลูกไปด้วย เพราะจะยิ่งทำให้ลูกกังวลและยิ่งกลัวมากขึ้นไปอีก ให้ลูกไปโรงเรียนทุกวัน เมื่อส่งถึงโรงเรียนแล้วก็พูดร่ำลากันเล็กน้อยก็พอ และบอกว่าพ่อแม่จะมารับตามเวลาโรงเรียนเลิก เด็กคนไหนมีความมั่นใจที่จะเดินเข้าโรงเรียนเองได้ ก็ให้เขาเดินเข้าไปเอง ไม่ต้องตามไปส่งก็ได้ เมื่อเลิกเรียนพ่อแม่ก็ไปรับให้ตามเวลาครับ และลองกลับไปอ่านหัวข้อการเลี้ยงลูกให้มีความผูกพันทางอารมณ์ที่มั่นคงต่อพ่อแม่ อันนั้นจะเป็นวิธีการที่ทำให้เด็กมั่นใจและไม่ค่อยมีความกังวลมากนักครับ

สำหรับเด็กที่ขึ้นอนุบาล 2 ไปจนถึง ป.1-2 หรือ ป.3 แล้ว ช่วงเปิดเทอมใหม่ๆ อาจมีปัญหาเหล่านี้บ้าง แต่ระยะเวลาการปรับตัวจะสั้นลง หากวัยนี้แล้วยังมีอาการงอแงไม่อยากไปโรงเรียนอยู่นาน มักจะมีสาเหตุที่ไม่ใช่เป็นปกติตามพัฒนาการครับ สาเหตุเหล่านั้น ได้แก่ ตัวเด็กเอง เด็กอาจจะยังขาดความผูกพันทางอารมณ์ที่มั่นคงกับพ่อแม่ ทำให้เกิดอาการวิตกกังวลและกลัวเวลาที่ต้องแยกจากพ่อแม่มากกว่าเด็กทั่วไป บางคนก็เป็นมากถึงขั้นเป็นโรควิตกกังวลต่อการแยกจาก (separation anxiety disorder) การแก้ไขก็ต้องทำตามวิธีการเลี้ยงลูกให้มีความผูกพันทางอารมณ์ที่มั่นคงต่อพ่อแม่ครับ กรณีที่รุนแรงถึงขั้นเป็นโรควิตกกังวลก็ต้องให้จิตแพทย์เด็กช่วยแล้วหละครับ

ครอบครัวและการเลี้ยงดู พ่อแม่ที่วิตกกังวลง่าย ลูกก็อาจจะมีอาการวิตกกังวลง่ายด้วยเหมือนกัน เป็นเรื่องของพันธุกรรม และพ่อแม่ที่กังวลง่ายก็จะเลี้ยงลูกด้วยความกังวลในหลายๆ เรื่องจนลูกเลียนแบบความกังวลง่ายจากพ่อแม่ไปด้วย นอกจากการเลี้ยงดูให้ลูกมีความผูกพันทางอารมณ์ที่มั่นคงกับพ่อแม่ เพื่อลดความกังวลและเพิ่มความมั่นใจของเด็กแล้ว พ่อแม่ยังต้องเลี้ยงลูกให้มีความมั่นใจในตนเองด้วย พ่อแม่ที่เลี้ยงดูแบบปกป้องประคบประหงมมากเกินไป ช่วยเหลือลูกทุกอย่าง ไม่ให้เด็กฝึกทำอะไรด้วยตนเอง มีส่วนที่ทำให้ลูกขาดความมั่นใจได้มากเลยครับ พอต้องอยู่กับเพื่อนที่เขารู้สึกว่าเก่งกว่าเขาก็จะยิ่งรู้สึกไม่มั่นใจและไม่มั่นคงครับ เข้ากับเพื่อนไม่เป็น ทำให้ไม่อยากไปโรงเรียน พ่อแม่ก็ต้องแก้ไขตรงนี้ครับ การเลี้ยงดูที่ตามใจ ขาดการฝึกวินัย ขาดการควบคุมทั้งอารมณ์และความต้องการของตนเอง ทำให้เด็กเป็นคนเอาแต่ใจ ขาดความสามารถในการควบคุมตนเอง และขาดวินัยในการอยู่ร่วมกับคนอื่น ก็ทำให้เด็กไม่อยากไปโรงเรียน เพราะไม่มีใครตามใจและยังต้องปฏิบัติตามกฎระเบียบอีกด้วย และเด็กคนอื่นก็มักไม่ชอบเล่นกับเด็กที่เอาแต่ใจ พ่อแม่ก็ต้องฝึกวินัยลูกอย่างเหมาะสมและไม่เลี้ยงแบบตามใจครับ เด็กบางคนพ่อแม่เลี้ยงดูมาอย่างสบายมากจนติดความสบาย พอต้องไปโรงเรียน ต้องมีความลำบากบ้างก็ไม่อยากไปเรียนแล้วก็มีครับ อีกด้านหนึ่ง การเลี้ยงดูที่พ่อแม่เข้มงวดมากเกินไป ดุ ทำโทษด้วยวิธีการที่รุนแรง ทำอะไรก็ผิดไปหมด เด็กก็จะขาดความมั่นใจ จากกลัวพ่อแม่ก็พลอยกลัวครูไปด้วยจนไม่ไกล้าไปโรงเรียน

ปัจจัยที่ครูและโรงเรียน มีคำถามเข้ามาว่าตอนลูกอยู่ อ.1 ครูใจดี มีปัญหาร้องไห้เวลาไปโรงเรียนบ้างเล็กน้อย แต่พอขึ้น อ.2 เจอครูที่ดุหน่อย ก็เลยงอแงไม่อยากไปโรงเรียนมากกว่าเดิม ปัจจัยเรื่องบุคลิกภาพของครูก็คงมีส่วนที่ทำให้เด็กวัยนี้ไม่ชอบการไปโรงเรียนจริงอยู่บ้าง ถ้ามีข้อมูลว่าเด็กคนอื่นก็กลัวจนมีปัญหาคล้ายๆ กันหลายคนจากบุคลิกภาพของครูจริงก็คงต้องพิจารณาเรื่องย้ายห้องหรือย้ายโรงเรียน แต่ส่วนใหญ่แล้วครูมักเป็นปัจจัยหนึ่งเท่านั้น เด็กบางคนกลัวหรือวิตกกังวลง่าย พอครูพูดเสียงดังหน่อยหรือดุเพื่อนในห้องก็รู้สึกกลัวแล้ว ทั้งๆ ที่ไม่ได้ดุตนเองเลย อันนี้ก็คงต้องแก้ไขที่ลูกของเรามากกว่าแก้ที่ครูครับ หรือเด็กบางคนไม่อยากไปโรงเรียนเพราะมีอาการวิตกกังวลที่ต้องแยกจากพ่อแม่ แต่พอพ่อแม่ไปถามเหตุผลมากๆ เขาไม่รู้จะตอบอะไรก็อ้างไปถึงเรื่องครูเรื่องเพื่อนแกล้งก็มี

การช่วยเหลือ นอกจากแก้ไขที่สาเหตุของแต่ละคนแล้ว สิ่งที่ต้องทำคือ พ่อแม่ต้องมั่นคงและมั่นใจ ยืนยันจริงจังกับเด็กว่าต้องไปโรงเรียน แต่ไม่ใช้อารมณ์รุนแรง พาไปส่งทุกวันแม้ว่าจะร้องไห้งอแง เมื่อส่งถึงมือครูแล้วก็บอกลานิดหน่อยแล้วกลับ ไม่ต้องพูดต่อรองมาก หรือไปคอยแอบดู (ใช้ถามครูเอาก็ได้ครับ เพราะส่วนใหญ่พอพ่อแม่กลับไปสักพักเขาก็ปกติเหมือนเพื่อนคนอื่น) ตอนเลิกเรียนพ่อแม่ควรไปรับให้ตรงเวลา ไม่ควรให้ลูกรออยู่ที่โรงเรียนนานๆ เพราะยิ่งทำให้เขากังวลมากขึ้นครับ ถ้าทำอย่างนี้แล้วระยะหนึ่งยังไม่ได้ผลหรือมีปัญหารุนแรงขึ้น ก็ลูกพาไปพบจิตแพทย์เด็กเพื่อค้นหาสาเหตุและหาแนวทางแก้ไขเพิ่มขึ้นแต่เนิ่นๆ ครับ ยิ่งทิ้งไว้นานมักจะแก้ยากขึ้นครับ

โปรดติดตามตอนต่อไปสำหรับปัญหาเด็กไม่ยอมไปโรงเรียนในเด็กที่โตกว่านี้ครับ ‪#‎หมอมินรักษ์โลก‬

credit picture: http;//th.theasianparent.com